Hooggevoeligheid

Tegenwoordig hoor je steeds vaker dat mensen hooggevoelig zijn. Dat is ook niet zo gek, want er is ondertussen veel meer bekend over hooggevoeligheid. 1 op de 5 mensen is hooggevoelig. Toch lijkt de maatschappij niet echt ingericht te zijn op hooggevoeligheid. Tenminste, dat is wat ik ervaar als alles om me heen maar door gaat en ik zo graag even op de rem zou drukken. Ik voel me nog wel eens Sjaak-afhaak als ik  ‘nee’ moet zeggen tegen iemand omdat mijn hoofd gewoon té vol zit. Dan voel ik me al snel een slappeling, want kom op zeg, ik kan dit of dit toch wel even doen?!

En dat is nou precies waar het bij veel mensen met hooggevoeligheid fout gaat. Toch door gaan, omdat je het idee hebt dat dat van je gevraagd wordt, terwijl je hoofd al op de max. zit. En in plaats van dat dat voldoening geeft, ben je daarna uitgeput en kost het vaak een paar dagen voordat je jezelf weer bij elkaar geraapt hebt. En ook dat kan maken dat je jezelf een slappeling voelt.

Het alternatief is om ‘nee’ te zeggen. Maar dat kan een schuldgevoel geven.  Want hooggevoelige mensen zijn vaak mensen met een groot verantwoordelijkheidsgevoel, ze hebben vaak een groot inlevingsvermogen voor de mensen om zich heen en zijn vaak perfectionistisch. Dat maakt dat de lat bij hooggevoelige mensen vaak hoog ligt.

Best ingewikkeld hè! Hooggevoeligheid wordt dan ook vaak als een belasting gezien. Het beperkt je, maakt je moe, enz. Toch zijn er ook zoveel mooie dingen aan hooggevoeligheid, als je maar weet hoe je met hooggevoeligheid om moet gaan.

De kracht van hooggevoeligheid

Ik heb me wel eens afgevraagd waarom God deze hooggevoeligheid heeft bedacht. En hoe meer ik erover nadenk, des te meer ik geloof dat hooggevoeligheid iets van God laat zien. Hooggevoelige mensen hebben namelijk vaak de volgende eigenschappen:
– Sterk rechtvaardigheidsgevoel
– Groot inlevingsvermogen
– Creativiteit
– Geraakt worden door het lijden van anderen
– Gewetensvol

Ik denk dat God het nodig vond om in deze harde wereld, een eigenschap mee te geven aan mensen, die voor fijngevoeligheid zorgt. Een eigenschap die voor een passie tegen onrecht zorgt. Een eigenschap waarmee mensen aanvoelen wat een ander nodig heeft. Ik denk dat hooggevoeligheid de wereld een stukje zachter maakt. Dit betekent overigens natuurlijk niet dat andere mensen dit soort eigenschappen niet ook kunnen hebben. Maar deze eigenschappen zijn in ieder geval kenmerkend voor hooggevoelige mensen.

Verwerking

Hooggevoelige mensen worden diep geraakt door dingen. Alles komt diep binnen. Zo zijn de zintuigen van hooggevoelige mensen vaak veel sterker en komen geluiden, geur en licht veel harder binnen. Ook dingen die gezegd worden en die gebeuren raken iemand met hooggevoeligheid veel meer dan iemand zonder hooggevoeligheid. Uit onderzoek is gebleken dat de hersenen bij hooggevoelige personen anders werken dan die bij niet hooggevoelige mensen. Zo zijn de spiegelneuronen en de insula bij een hooggevoelige persoon veel actiever. Spiegelneuronen zorgen er voor dat je gaat spiegelen wat een ander doet. Hierdoor heb je meer inlevingsvermogen en ervaar je sneller verbondenheid met andere mensen. De insula heeft te maken met je eigen gevoelens. Doordat deze ook actiever is dan bij andere mensen, ervaar je meer gevoelens en emoties bij jezelf dan een ander. Al met al heb je dus met veel meer emoties te maken, zowel van een ander als van jezelf, dan iemand zonder hooggevoeligheid. Daarnaast zijn er meerdere hersengebieden die meer activiteit vertonen bij hooggevoelige mensen. Welke hersengebieden extra actief zijn, verschilt per persoon. Verschillende hersengebieden die extra actief kunnen zijn zijn; delen van hersenen die met straf- en beloningsprikkels te maken hebben. Delen van hersenen die reageren op lichaamstaal, het in actie komen en aandacht geven. Je hersenen reageren dus veel meer op prikkels die je tegenkomt dan de hersenen van iemand zonder hooggevoeligheid. Mensen zonder hooggevoeligheid zijn veel beter in het filteren van informatie die ze krijgen. Terwijl iemand met hooggevoeligheid alles heel actief verwerkt in zijn of haar hersenen. Daarom is het niet zo gek dat mensen met hooggevoeligheid veel sneller moe zijn. Er gaat veel meer in hun hoofd om. En daarom hebben ze ook veel meer verwerkingstijd nodig om alles op orde te krijgen in hun hoofd.* Ook hebben hooggevoelige mensen daardoor een veel rijkere innerlijke wereld. En dat heeft zo zijn voor en zijn nadelen. Het maakt je dus meer moe en je kunt langer over dingen blijven piekeren. Maar je komt soms ook tot inzichten waar een ander niet mee zou komen, omdat je alles overdenkt. En je bent je meer bewust van de mensen om je heen en van wat zij nodig hebben. Alles wat je ziet en hoort maakt indruk. Als hooggevoelige leef je intens. Je kunt intens blij zijn om dingen de je mee maakt, maar je kunt ook intens verdrietig zijn. Bij mensen die niet hooggevoelig zijn is dit een stuk gematigder.

Omgaan met hooggevoeligheid

Maar hoe kun je hier nou op een goede manier mee om gaan? Als eerst is het belangrijk om jezelf te accepteren zoals je bent. Jij bent jij, God heeft jou gemaakt en Hij vindt je prachtig. Hij heeft je de eigenschap hooggevoelig gegeven omdat Hij er van houdt hoe je intens kan genieten van Zijn schepping, muziek, kunst, enz. Hij houdt er van hoe je je vol passie kunt geven voor een ander, hoe je boos kan zijn over onrecht, of hoe jouw rijke innerlijke wereld er uit ziet.

Maar wanneer je jezelf niet accepteert en je juist tegen je hooggevoeligheid vecht, des te ingewikkelder je het voor jezelf maakt. Je komt dan al snel in een neerwaartse denkspiraal. En vaak is het zo dat wanneer jij je hooggevoeligheid niet accepteert, anderen dat ook niet zullen doen. De sleutel ligt dus bij jezelf.  Als hooggevoelige kan je snel overweldigt raken door alles wat je mee maakt. Daarom is het belangrijk om grenzen aan te geven en goed voor jezelf te zorgen.  Jijzelf maar ook de mensen om je heen, hebben er baat bij wanneer jij lekker in je vel zit. Niemand heeft er baat bij wanneer jij overprikkeld bent. Hou dat in je gedachten wanneer je ‘nee’zegt tegen mensen.

Overigens kun je net zo goed te veel prikkels binnen krijgen als te weinig. Hooggevoelige mensen zijn over het algemeen ook sneller onderprikkeld. Door onderprikkeling kunnen ongeveer dezelfde klachten ontstaan. Je voelt je aan het eind van de dag niet voldaan, je voelt je daardoor chagrijnig, moe enz. Hierbij is het belangrijk om iets te gaan doen waar je blij van wordt of een bepaald doel voor ogen te nemen waar je aan gaat werken. Je moet iets gaan doen waar je voldoening uit haalt. Het is belangrijk om deze balans voor jezelf in de gaten te houden. Plan niet te veel achter elkaar in, maar houdt rekening met verwerkingstijd. En zorg tegelijkertijd wel voor genoeg voldoening in de dingen die je doet. Daarbij vinden veel hooggevoelige mensen het ook fijn om structuur te hebben. Dit betekend niet dat ze van zichzelf gestructureerd zijn. De een zal gestructureerder zijn dan een ander. Toch helpt het voor veel hooggevoelige mensen om ritme in hun leven te hebben. Dit geeft overzicht, minder schakeltijd en daardoor minder verwerkingstijd. En juist als je meer ritme in je leven hebt, ontstaat er meer ruimte in je hoofd om spontane dingen te doen.  

Hooggevoelige mensen zijn vaak ook creatief. Deze creativiteit kun je inzetten om beter met je hooggevoeligheid om te gaan. Bij mijzelf werkt het bijvoorbeeld heel goed om te gaan zingen, te dansen of te gaan tekenen wanneer ik een vol hoofd heb. Door iets met mijn lichaam te doen, wordt mijn hoofd leger.

Tot slot

Hooggevoeligheid is niet altijd even makkelijk, toch geloof ik dat de wereld een stukje mooier wordt met deze eigenschap. Ik hoop dat je met mij kunt zeggen:
‘Heer, dank U wel voor mijn hooggevoeligheid. Leer mij om er op een goede manier mee om te gaan’.

Gebruikte bron:
* Marion Lutke, Durf te gaan!: Leven met hooggevoeligheid als talent, Heerenveen, 2019.